Τάξη: Γ’ Γυμνασίου
Διδακτικό Αντικείμενο: Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία Β’ Γυμνασίου
Διδακτική Ενότητα: Κεφάλαιο 4ο, Ενότητα ΙΙ, 1. Οι σταυροφορίες και η πρώτη άλωση της Πόλης
Υπεύθυνη καθηγήτρια: κ. Παπαμιχαήλ Δόμνα
Οι μαθητές κλήθηκαν να επιλέξουν από ένα σύνολο προσφερόμενων πηγών και δεδομένων, το πιο εύστοχο και σχετικό με το ζητούμενο θέμα. Κατόπιν, να διατυπώσουν με απλό και περιληπτικό λόγο, τα στοιχεία εκείνα που θα αναδείκνυαν καλύτερα το θέμα τους και να το παρουσιάσουν στην τάξη.
Διδακτικοί Στόχοι:
Μέσα από αυτή τη δραστηριότητα, έγινε προσπάθεια:
1.να ενισχυθεί η ικανότητα των μαθητών στην άντληση και κατάταξη της ιστορικής πληροφορίας
2.να ενισχυθεί ο χρονικός και γεωγραφικός τους προσανατολισμός
3.να εξοικειωθούν οι μαθητές με την πλοήγηση στο διαδίκτυο, να αναζητήσουν εικόνες, χάρτες για να εμπλουτίσουν την παρουσίασή τους
4.να κατανοήσουν το χαρακτήρα, τα αίτια και τις συνέπειες των σταυροφοριών
5.να παρουσιάσουν το έργο τους με επικοινωνιακό τρόπο
Με την ολοκλήρωση της δραστηριότητας, οι μαθητές αποκτούν μία σχηματική και συνοπτική παρουσίαση του φαινομένου των σταυροφοριών και της άλωσης του 1204 καθώς και μία αντιπροσωπευτική εικόνα της περιόδου βαθιάς κρίσης του Βυζαντίου, η οποία θα ολοκληρωθεί με την άλωση της Πόλης το 1453.
Δραστηριότητα:
Οι θεματικές ενότητες της δραστηριότητας περιλαμβάνουν:
Για τη συγκέντρωση των πληροφοριών οι μαθητές μπορούσαν να ανατρέξουν:
1. στο σχολικό εγχειρίδιο Ιστορίας Β’ Γυμνασίου
2. Φωτόδεντρο http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/8975
3. Βικιπαίδεια https://el.wikipedia.org/wiki/
4. στο σχολικό εγχειρίδιο Ιστορίας Β’ Λυκείου (7. Οι σταυροφορίες)
Οι εργασίες των παιδιών:
Η Β’ σταυροφορία ξεκίνησε το 1147 και τελείωσε το 1149 με αποτυχία.
Η Γ’ σταυροφορία λέγεται και «σταυροφορία των βασιλιάδων». Προσπάθησαν να ανακαταλάβουν τους Αγίους Τόπους. Ο Ριχάρδος Γ πήρε πολλές σημαντικές παραθαλάσσιες πόλεις, την Κύπρο και τις ακτές της Συρίας.
Πηγή: Βικιπαίδεια
Οι σταυροφορίες ήταν μια κίνηση που εκδηλώθηκε στη Δύση τον 11ο αι., προήλθε από πρωτοβουλία των παπών και απέβλεπε στην απελευθέρωση του Παναγίου Τάφου και των Αγίων Τόπων που είχαν κατακτήσει οι Σελτζούκοι (1077). Παράγοντες που επηρέασαν τη διαμόρφωσή τους ήταν η φημολογία για τις ωμότητες Αράβων και Τούρκων κατά των προσκυνητών, τα οικονομικά προβλήματα της Δύσης και το κάλεσμα για βοήθεια που απηύθυνε ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α' Κομνηνός στους ηγεμόνες της.\
Η πρώτη σταυροφορία (1096-1099) κηρύχτηκε από τον πάπα Ουρβανό Β' στην Κλερμόν της Γαλλίας (1095).
Αν και τα οικονομικά προβλήματα (υπερπληθυσμός και έλλειψη γης) έπαιζαν κάποιο ρόλο, η πρώτη σταυροφορία είχε κυρίως θρησκευτικό χαρακτήρα. Οι επόμενες δύο σταυροφορίες (12ος αι.) δε στέφθηκαν από επιτυχία.
Σημαντική για το Βυζάντιο ήταν η απώλεια της Κύπρου, έμμεση συνέπεια της τρίτης σταυροφορίας.
Στις σταυροφορίες που διαδέχτηκαν την πρώτη σταυροφορία υποχώρησαν βαθμιαία τα θρησκευτικά και κυριάρχησαν τα υλικά κίνητρα. Το αποκορύφωμα της εξέλιξης σημειώθηκε με την τέταρτη σταυροφορία. Οι σταυροφόροι, αυτοί οι υποτιθέμενοι στρατιώτες του Χριστού, που είχαν αρχικό στόχο την Αίγυπτο και τη Συρία, παρέκκλιναν από αυτόν και κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη (1204).
Πηγή: Σχολικό Εγχειρίδιο Ιστορίας Β’ Γυμνασίου
Περίληψη γεγονότων
Η Δ’ Σταυροφορία (1201-1204) είχε στόχο την κατάληψη της Ιερουσαλήμ μέσω μιας εισβολής στην Αίγυπτο, αλλά παρέκκλινε από το στόχο της και οι Σταυροφόροι κατέλαβαν τελικά την Κωνσταντινούπολη, καταλύοντας τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και ιδρύοντας τη Λατινική Αυτοκρατορία. Ως ιστορικό γεγονός, η Δ’ Σταυροφορία αποτέλεσε ένα εξαιρετικά πολύπλοκο ιστορικό φαινόμενο, το οποίο υπήρξε αποτέλεσμα διάφορων συμφερόντων και συναισθημάτων: θρησκευτικά αισθήματα, ελπίδες των Σταυροφόρων για ηθική ανταμοιβή και επιθυμία για κέρδη και περιπέτειες και υλικά κέρδη από την άλλη πλευρά. Όμως, η επικράτηση των υλικών συμφερόντων, η οποία ήταν αισθητή και στις προηγούμενες Σταυροφορίες, εκδηλώθηκε ξεκάθαρα κατά τη Δ’ Σταυροφορία με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης το 1204.
Α. Περιρρέουσα πολιτική και διπλωματική ατμόσφαιρα.
α. Εμφύλια σύγκρουση στους Αγίους Τόπους. Ανάγκη για ανακατάληψη Ιεροσολύμων.
β. Βυζαντινή Αυτοκρατορία, ατμόσφαιρα εμφυλίου πολέμου, αμφισβήτηση θρόνου, αποστασίες αρχόντων.
γ. Στη Δύση επικρατούσε αναταραχή ανάμεσα στους ηγεμόνες. Στον παπικό θρόνο ανεβαίνει ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ’, επιθυμεί την Ένωση των εκκλησιών.
Β. Προπαρασκευή Εκστρατείας
Σημαντικός παράγων εκτός του Πάπα, ο Δόγης Δάνδολος (Βενετός) προσβλέπει στα πλούτη της Κωνσταντινούπολης και της Ανατολής.
Γ. Έναρξη Σταυροφορίας
Ξεκίνησαν απ’ την πόλη Ζάρα με εμφύλια διαμάχη. Αλλαγή σχεδίου κατόπιν πρόσκληση του βυζαντινού εξορισμένου αυτοκράτορα Ισαάκιου για παρέκκλιση προς την Κωνσταντινούπολη, με ισχυρά ανταλλάγματα.
Δ. Πρώτη άλωση (1204)
Εισβολή σταυροφόρων από Κεράτιο Κόλπο. Η πόλη μένει απροστάτευτη, ο λαός επαναστατεί. Ο νέος αυτοκράτορας Αλέξιος Ε’, υπογράφει συνθήκη με δυτικούς.
Ε. Οριστική άλωση και λεηλασίες
Κατάληψη Κωνσταντινούπολης 12 Απριλίου 1204. Ενεργός ρόλος των Βενετών. Βιαιοπραγίες, λεηλασίες, βανδαλισμοί.
ΣΤ. Διανομή εδαφών Κωνσταντινούπολης. Μοίρασμα αυτοκρατορίας.
Πηγές ιστορικών: Νικήτας Χωνιάτης (ιστορικός), Γοδεφρείδος Βιλλαρδουίνος (σταυροφόρος), Πάπας Ιννοκέντιος Γ’
Πηγή: Βικιπαίδεια
Ο όρος «Άγιοι Τόποι» αναφέρεται στις περιοχές της Παλαιστίνης σήμερα και του Ισραήλ που έχουν ιστορική και θρησκευτική αξία, κυρίως για το Χριστιανισμό, αλλά και για τον Ιουδαϊσμό και τον Ισλαμισμό. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι τόποι εκείνοι στους οποίους διαδραματίσθηκαν τα «εις την Καινή Διαθήκη» αναφέροντα γεγονότα και ειδικότερα τα «Αγιοταφικά προσκυνήματα» όπως καθιερώθηκε να λέγονται τα επίσημα αρχαία μνημεία του Χριστιανισμού και όχι μόνο. Σπουδαιότερα δε αυτών είναι ο Πανάγιος Τάφος και ο Γολγοθάς στην Ιερουσαλήμ, το Σπήλαιο και η Φάτνη στη Βασιλική της Γεννήσεως στη Βηθλεέμ, το όρος των Ελαιών όπου αναλήφθηκε ο Κύριος, η Γεσθημανή όπου κοιμήθηκε η Θεοτόκος, η Βηθανία όπου αναστήθηκε ο Λάζαρος, η Ναζαρέτ όπου έλαβε χώρα ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, το Θαβώρ, η Κανά, ο Ιορδάνης ποταμός και άλλες πόλεις και τοποθεσίες.
Πηγή: Βικιπαίδεια
*Οι παραπάνω φωτογραφίες είναι αποτέλεσμα της αναζήτησης των παιδιών στην μηχανή αναζήτησης Google και συνεπώς ΔΕΝ είναι δικά τους δημιουργήματα.
Τάξη: Β’ Γυμνασίου
Διδακτικό Αντικείμενο: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
Διδακτική Ενότητα: Παλαιότερες μορφές ζωής, Ποίημα «Ηλιοβασίλεμα», Κ. Κρυστάλλη
Υπεύθυνη καθηγήτρια: κ. Παπαμιχαήλ Δόμνα
Με αφορμή τη διαθεματική εργασία του βιβλίου, οι μαθητές αφού «ανακάλυψαν» στο κείμενο τις όμορφες εικόνες από τη φύση - τα βουνά, τις πεδιάδες, τη θάλασσα – την ώρα του καλοκαιρινή δειλινού, το γυρισμό των ζευγολατών στα σπίτια τους με το ηλιοβασίλεμα, το μόχθο και την ικανοποίηση, κλήθηκαν να εμπνευστούν από το ποίημα και να αποτυπώσουν εικαστικά τις εικόνες που τους έκαναν εντύπωση.
Διδακτικοί Στόχοι:
Μέσα από αυτή τη δραστηριότητα, έγινε προσπάθεια:
1. να ενισχυθεί η ικανότητα των μαθητών στην κατανόηση κειμένου, στην άντληση πληροφοριών, λεπτομερειών, συναισθημάτων.
2.να οπτικοποιήσουν οι μαθητές με τη φαντασία τους όλες αυτές τις πληροφορίες που δίνει το κείμενο.
3.να προβάλλουν με τις δημιουργίες τους την κατάκτηση αυτής της πληροφορίας.
4.να έρθουν σε επαφή με ένα λογοτεχνικό κείμενο που δίνει έμφαση στην περιγραφή.
Με την ολοκλήρωση της δραστηριότητας, οι μαθητές κατανοούν την αισθητική που προσφέρει ένα λογοτεχνικό κείμενο, μέσα από την αλληλεπίδραση και το διάλογο του δημιουργού με τους αναγνώστες του (βίωμα ποιητήà ποίημα à δημιουργίες μαθητών).
Δραστηριότητα:
Από τις «εικόνες» του ποιήματος που αναλύσαμε στην τάξη, οι μαθητές επέλεξαν να αποτυπώσουν με τη ζωγραφική τους, αυτές έχουν αναφορά στους παρακάτω στίχους:
Πίσω από μακρινές κορφές ο ήλιος βασιλεύει…
και τ’ ουρανού τα σύνορα χίλιες βαφές αλλάζουν,
πράσινες κόκκινες ξανθές, ολόχρυσες, γαλάζες…
Ανάρια τα κλωνάρια του κουνάει ο γερο-πεύκος…
Απ’ όξω, από τα οργώματα, γυρνούνε οι ζευγολάτες,
ηλιοκαμένοι, ξέκοποι, βουβοί, αποκαρωμένοι,
γυρνούνε από τα έργα τους οι λυγερές, γυρνούνε…
με τες πλατιές των τες ποδιές σφογγίζοντας τον ίδρω·
… γλυκόν γλυκό και πρόσχαρον χαιρετισμό ξανοίγουν
Γειά και χαρά στον κόσμο μας, στον όμορφό μας κόσμο!
Κατόπιν, έδωσαν τίτλο στις δημιουργίες τους.